היסטוריה[עריכה | עריכת קוד מקור]

ערך מורחב – אמאוס ניקופוליס

"חמת" היה יישוב קדום ברכס לטרון, בשוליו המזרחיים של עמק איילון. היוונים או השומרונים שיבשו את השם וקראו למקום אמאוס. המקום מוזכר לראשונה בקרב אמאוס, שהתחולל בשנת 165 לפנה"ס במסגרת מרד החשמונאים. לאחר מכן הפכה אמאוס לעיר יהודית. אמאוס נזכרת אצל יוסף בן מתתיהו שציין כי במאה ה-1 לפנה"ס הייתה עיר קטנה, שתושביה נמכרו על ידי גאיוס קסיוס לונגינוס לעבדים.

במאה הראשונה הוקמה במקום קולוניה רומית, שהפכה במאה ה-3 לעיר אמאוס ניקופוליס. אמאוס ניקופוליס נודעה בבית המרחץ הגדול שהוקם בה, ואמת מים הוליכה אליו ממעיינות השוכנים כיום בתחומי פארק קנדה. העיר חרבה עם הכיבוש הערבי של ארץ ישראל.

המקום ידוע גם בשל המסורת הנוצרית המזהה אותה כאחד המקומות האפשריים של אמאוס - המקום בום התגלה ישו לשניים מתלמידיו לאחר שקם לתחייה.

הפארק נמצא על שטח של שלושה כפרים ערביים לשעבר. הראשון דיר איוב (בחלקו המזרחי של הפארק בסמוך לשער הגיא) נהרס במלחמת העצמאותובהסכם שביתת הנשק עם ירדן נותר בשטח הפקר ולא יושב מחדש, שני הכפרים הנוספים הם עִמְוָּאס ויאלו. במלחמת ששת הימים גירש צה"ל את תושבי את הכפרים עמואס, ויאלו והרס את הבתים. יצחק רבין אמר שהוא נתן את הפקודה להרוס את הכפרים כדי שלא ישמשו מחסה לקומנדו מצרי. עוזי נרקיסאמר שהכפרים נהרסו בשל השתתפותם במצור על ירושלים ובקרבות הקשים באזור במלחמת העצמאות. הסבר אחר שניתן לפינוי הוא הרצון לבטל את מובלעת לטרון כדי לאפשר את יישור הכביש לירושלים ולמנוע דרישה עתידית במסגרת הסכם שלום, להשיב את השטח לממלכת ירדן‏^[2]. תושבי הכפרים קבלו פיצויים אך לא ניתנה להם רשות לחזור לבתיהם ^[^{דרוש מקור}^].

הקרן קיימת לישראל ייסדה את פארק קנדה ב-1973 כאתר פיקניק ונופש. שמו הראשון היה 'פארק קנדה', כאות הוקרה לקהילה היהודית בקנדה, שתרמה את הכסף הרב לפיתוחו.‏^[3] במשך שנים המשיכה הקהילה לתרום בקביעות לאחזקת הפארק, אך בראשית שנות ה-90 של המאה ה-20 הוצג סרט תחקיר שהראה את עברו הערבי של הפארק, והעובדה כי הוא שוכן מעבר לקו הירוק וטען שאסור להעביר כספי תרומות פטורים ממס מקנדה לצורך פיתוח הפארק‏^[2]. הקק"ל התנצלה על שימוש בכספים מקנדה להקמת הפארק ושם הפארק הוסב ל-'פארק איילון', אך כדי למנוע בלבול בינו ובין פארק איילוןהסמוך לתל אביב, הוא נקרא 'פארק איילון-קנדה'.‏^[4]

חעקב הקרבה לשטח אש 208 המשמש את חיל האיסוף הקרבי לקיום תרגילים מסכמים בסוף ההכשרה החילית שלו, מזה כ-13 שנה שהפארק

משמש את החיל לקיום מסעות "סוף מסלול"

عمواس[عدل]

من ويكيبيديا، الموسوعة الحرة

إحداثيات:

31°50′21.48″N 34°59′22.05″E

بازيليك بيزنطية (القرن الخامس)

عمواس قرية فلسطينية احتلت عام 1967 ودمرها الجيش الإسرائيلي وطرد أهلها(ذات المصير أصاب قريتي يالو و بيت نوبا في منطقة اللطرون)،كانت تقع في منطقة اللطرون جنوب شرق الرملة، وكانت تقع على مفترق طرق يوصل بين مدن رئيسية هي: رام الله، الرملة،يافا، القدس وغزة. تبعد عن يافا حوالي 30 كلم ومثل ذلك تقريباً عن القدس. قبل النكبة كانت تربطها طرق ممهدة بقرى اللطرون ويالو والقباب وسلبيت ودير أيوب وبيت سوسين وبيت جيز. ترتفع عن سطح البحر 230 متراً.^[1]

محتويات

[أخف]

تاريخ عمواس[عدل]

"عمواس" بمعنى الينابيع الحارة بلد قديم. كان اسمها في العهد الروماني "نيقوبوليس" بمعنى مدينة النصر نسبة إلى انتصار فاسبسيانوس على اليهود. وصلها المسلمون في خلافة أبي بكر حيث فتحها عمرو بن العاص بعد استيلائه على اللد ويبنا.أصبحت مقر جند المسلمين. انتشر فيها الطاعون زمن عمر بن الخطاب ومات فيه آلاف كثيرة من الناس. في عمواس كنيسة بيزنطية أعاد الفرنج بناءها في القرن الثاني عشر للميلاد إبان الحملات الصليبية. دير اللطرون الواقع في جوار عمواس، أقامه رهبان الترابيست عام 1890 للميلاد، وهم رهبان كاثوليك سمّوا كذلك نسبة إلى دير "تراب" في فرنسا.

المساحة والسكان[عدل]

منظر عام لقرية عمواس في عام 1958. وتظهر معالم القرية قبل التدمير الأسرائيلي في عام 1967

تملك عمواس أكثر من 5000 آلاف دونم. اعتاد أهلهازراعة الحبوب والبقول. بها أشجار لوز وتين وعنب وصبار وزيتون. وفي عمواس وحولها ينابيع استفاد منهاالسكان للشرب وغيره، أشهرها « بئر الحلوة » الواقعبجانب دير اللطرون.

كان في عمواس عام 1922 نحو 824 نسمة وفي عام 1931 نحو 1021 شخصاً عاشوا في 224 بيتاً وفي عام 1945 قدروا ب 1450 نسمة وصل عددهم حسب تعداد أجري في 18 / 11 / 1961 إلى 1955 نسمة. معظم السكان يعودون بأصلهم إلى عائلتي برغش و أبو غوش التي تسكن قرية العنب – أبو غوش والتي تبعد 15 كم عن عمواس باتجاه القدس. ولهذه العائلتين أبناء عم في الأردن وهم عشائر البطاينة والسيوف وال أبوبكر وفرعهم ال الأحمد وجميعهم من قبيلة شمر الطائية.

في عمواس مسجدان ومدرسة ابتدائية للبنين أسست سنة 1919 بمعلم واحد. وبعد النكبة أصبح فيها مدرستان واحدة للبنات والأخرى للبنين. وتحتوي عمواس أيضاً على كنيسة متهدمة وهياكل فسيفساء ومدافن قديمة وقناة منقورة في الصخر وبقايا حمّام روماني وآثار معمارية كثيرة ومقامات وأضرحة مقدسة ينسب أحدها إلى الصحابي أبي عبيدة عامر بن الجراح ولكنه غير مدفون هناك وينسب مقام «الشيخ معلّى » إلى الصحابي معاذ بن جبل.

قرية عمواس بعد تدميرها عام 1967

التهجير عام 1967[عدل]

هدم الاحتلال قرية عمواس في حزيران 1967 وقد مر بها بعد خرابها الصحافي البريطاني مايكل آدمز ووصفها في تقرير نشر في صحيفة صنداي تايمز جاء فيه: » وكانت الطريق التي نسير عليها هي طريق عمواس. ولكن عندما انطلقنا بالسيارة من بيت نوبا ووصلنا إلى المنحنى الذي تقع عمواس عليه، وجدنا أن عمواس قد اختفت وزالت من الوجود تماماً. » وأضاف في وصفه الذي نشرته صحيفة الأهرام في 19 / 6/ 1968 "كانت عمواس على خريطة الحج التي أحملها معي.. ولكنها لن توضع على اية خريطة تصدرها إسرائيل، لأن الإسرائيليين محوا كل أثر لها.» وقد أقام الاحتلال متنزهاً عامّاً على أرض عمواس اسمه "بارك كندا" أو بارك أيلون".